پرتال امام خمینی(س): یادداشت یادداشت ۸۲۵/
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قبل ار آن تشکیل نهادهای انقلابی در راستای نیازهای ناشی از پیروزی انقلاب، حفظ دستاوردهای انقلاب و اداره کشور بدستور امام خمینی(س) تشکیل شد. این نهادها هر کدام برای حل معضل خاصی تشکیل شدند که برخی از آنها برای مدت زمان محدود و برخی هم برای زمان طولانی تشخیص داده شده بودند که هنوز هم فعالیت دارند. در ادامه این یادداشت به شرح آن می پردازیم:
شورای انقلاب اسلامی
شورای انقلاب، نخستین نهاد رسمی انقلاب اسلامی بود که پیش از پیروزی انقلاب به فرمان امام خمینی بنیان نهاده شد. زمینه‌های تشکیل شورای انقلاب ماه‌ها پیش از پیروزی و هنگام حضور امام خمینی در پاریس آماده شده بود. امام خمینی ۱۴ آبان ۱۳۵۷ طی نامه‌ای به آیت‌الله شهید بهشتی بر ضرورت تسریع در معرفی اعضای پیشنهادی شورای انقلاب با هماهنگی آقای مطهری سفارش می‌کند. (صحیفه امام، ج ۴، ص ۳۰۷) تا اینکه ۲۲ دی۱۳۵۷ در یک پیام رسمی خطاب به ملت ایران فرمان تشکیل نهاد شورای انقلاب را صادر می‌کند (همان، ج ۵، ص ۴۲۶) تا در اصل همه امور دولت انقلابی را انجام دهد.
ترکیب این نهاد انقلابی جالب بود. چکیده‌ای از اکثر گروه‌ها و شخصیت‌هایی بود که تا پیش از انقلاب و برای تحقق آن تلاش کرده بودند؛ از همه اندیشه‌ها و گروه‌های انقلابی و مبارز.
کمیته‌های انقلاب اسلامی
پس‌از پیروزی انقلاب و سقوط پادگان‌ها و کلانتری‌ها، که باعث شده بود سلاح‌های بسیاری به دست مردم بیفتد، امام خمینی در اولین فرصت طی پیامی (۲۳ بهمن ۱۳۵۷؛ صحیفه امام، ج ۶، ص ۱۳۰) فرمان داد سلاح‌هایی که مردم و جوانان جمع کرده‌اند به مساجد محل‌شان زیر نظر امام جماعت تحویل بدهند و حفاظت محله‌ها و مراکز مؤسسات را عهده‌دار شوند. هم‌زمان با این پیام، کمیته‌های انقلاب اسلامی شکل گرفت و امام خمینی طی فرمانی، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی را مامور تشکیل کمیته مرکزی انقلاب اسلامی کردند.
کمیته‌های انقلاب اسلامی، که ابتدا با عنوان کمیته موقت کار خود را آغاز کردند، در اوایل انقلاب و در نبود نهادهای حکومتی به رتق و فتق تمامی امور می‌پرداختند. از مبارزه با منافقین و تروریست‌های ضدانقلاب گرفته تا حل‌وفصل اختلافات خانوادگی. سرانجام بعداز رحلت امام خمینی این کمیته‌ها در نیروی انتظامی ادغام شدند.
دادگاه انقلاب اسلامی
دادگاه انقلاب اسلامی و دادسرای انقلاب اسلامی ازجمله نهادهای انقلابی بودند که در همان روزهای نخست پس‌از انقلاب به فرمان امام خمینی به وجود آمدند. اولین اشاره امام خمینی به دادگاه انقلاب در ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ است (همان، ج ۶، ص ۱۶۷)؛ اما به‌گونه رسمی ۵ اسفند سال ۱۳۵۷ حضرت امام طی حکمی به شیخ صادق خلخالی خواستار تشکیل دادگاه‌های انقلاب شد. (همان، ج ۶، ص ۲۱۵)
بنیاد مستضعفان (و جانبازان) انقلاب اسلامی
بنیاد مستضعفان و جانبازان یکی از متنوع‌ترین مجموعه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که پس از پیروزی انقلاب، در ۹ اسفند ۱۳۵۷، (همان، ج ۶، ص ۲۶۷) در پی صدور فرمان حضرت امام نطفه تشکیل آن بسته شد. به موجب این فرمان شورای انقلاب مأمور شد تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و کارگزاران اصلی این رژیم را که از بیت‌المال اختلاس کرده بودند، به نفع مستمندان وکارگران وکارمندان ضعیف مصادره نماید. این بنیاد بیشتر در راستای حمایت و خدمات‌رسانی به قشر مستضعف جامعه، و آسیب‌دیدگان از سیاست‌های نظام شاهنشاهی، و بعدها خانواده‌های شهدا و جانبازان انقلاب و هشت سال جنگ تشکیل شد.
کمیته امداد امام خمینی
ریشه‌های تشکیل کمیته امداد، به سال‌های پیش از پیروزی انقلاب باز می‌گردد. برخی از انقلابیون از سوی امام خمینی موظف بودند که به خانواده‌های زندانیان، نیازمندان و مبارزین رسیدگی کنند. با پیروزی انقلاب حمایت از نیازمندان در صدر برنامه‌ها قرار گرفت و کمیته امداد با صدور فرمان امام در ۱۹ اسفند ۱۳۵۷، به‌طور رسمی تشکیل گردید. (همان، ص ۳۶۷)
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
حساب ۱۰۰ امام
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در پی فرمان امام خمینی در ۲۱ فروردین ۱۳۵۸ و با افتتاح حساب ۱۰۰، آغاز شد. (همان، ص ۵۱۸) این بنیاد به‌منظور خانهسازی برای مستضعفان تشکیل گردید، و در ادامه به تحقق اصل سی‌ویکم قانون اساسی که بر حق همگانی افراد و خانواده‌ها، به‌ویژه روستانشینان و کارگران در برخورداری از مسکن تأکید می‌کند، کمک کرد.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
از روز ۲ اردیبهشت(۱۳۵۸) به‌عنوان روز رسمی تأسیس سپاه پاسداران یاد می‌شود؛ اما این زمانی نیست که امام خمینی فرمان تشکیل سپاه را داده است. پس‌از پیروزی انقلاب برای رویارویی با چالش‌های نظامی گروه‌های سیاسی، قومی، تجزیه‌طلبان، آشوب‌گران و ضعف دستگاه‌های انتظامی موجود، پایه‌گذاری نیرویی قابل اعتماد و سازماندهی‌شده بایسته و شایسته بود. در همین راستا چند گروهِ با سابقه اسلامی ـ انقلابی، به موازات کمیته انقلاب اسلامی به‌طور پراکنده در تهران به فعالیت‌های انقلابی مشغول شدند. تااین‌که امام‌خمینی و شورای انقلاب، آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی را مأمور کردند تا گروه‌های نظامی طرفدار نظام را هماهنگ و یک‌پارچه کند. سرانجام گروه جدیدی با یک شورای فرماندهی تشکیل شد. نمایندگان این تشکل جدید در روزهای پایانی فروردین ماه ۱۳۵۸ با هدف تأسیس سپاه پاسداران برای دیدار امام‌خمینی به قم رفتند. پس از مراحل یادشده، امام‌خمینی دستور داد نیرویی مسلح و مکتبی مستقل از دولت موقت زیر نظر شورای انقلاب تأسیس شود و سپاه پاسداران از میان نیروهای یادشده و بخشی از نیروهای کمیته‌های انقلاب اسلامی شکل گرفت. شورای انقلاب برای آن اساسنامه‌ای در ۹ ماده و ۹ تبصره در ۲/۲/۱۳۵۸ تصویب کرد که همین تاریخ تأسیس سپاه قلمداد گردید.
دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت
دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت یکی دیگر از نهادهایی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فرمان امام خمینی تشکیل شد. نطفه تشکیل نهاد قضایی ویژه روحانیون را باید در پیام سوم خرداد ۱۳۵۸ یافت. (صحیفه امام، ج۷، ۴۶۶) روحانیون که در دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی نقش محوری در بیداری مردم و هدایت نهضت انقلابی بر عهده داشتند، پس از پیروزی انقلاب جایگاه و نفوذ مؤثرتری در کلیه شئون کشور پیدا کردند. این وضعیت مسائل قضایی خاصی را نیز به دنبال داشت؛ از یک طرف عده‌ای تحت عنوان «روحانی‌نما» درصدد سوءاستفاده از مقام و عنوان روحانی برآمدند و از طرف دیگر، عده‌ای تحت عنوان تصفیه به سرکوب و تضعیف روحانیون برخاستند. این عوامل زمینه صدور پیام و تشکیل چنین نهادی را آماده کرد. البته به‌گونه رسمی خرداد سال ۱۳۶۶ به‌صورت ویژه تشکیل و رئیس دادگاه ویژه و دادستان آن از طرف امام خمینی معرفی شدند. (صحیفه امام، ج ۲۰، ص ۲۸۵).
گام بعدی در تثبیت دادسرا و دادگاه ویژه، تصویب آیین‌نامه دادسراها و دادگاه‌های ویژه روحانیت در مرداد ۱۳۶۹ بود. در این آیین‌نامه، نحوه رسیدگی، تشکیلات و ساختار دادگاه ویژه مشخص شد. این آیین‌نامه را که مقامات دادسرای ویژه تنظیم کرده بودند، پس از تصویب رهبرانقلاب اعتبار قانونی یافت و به این ترتیب، دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت تکیه‌گاه قانونی یافت.
مجلس خبرگان قانون اساسی
بستر تشکیل مجلس خبرگان قانون با دستور امام خمینی، ۴ خرداد ۱۳۵۸ به مهدی بازرگان، نخست‌وزیر، آغاز (صحیفه امام، ج ۷، ص ۴۸۲) و روز ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ این مجلس با پیام امام خمینی افتتاح شد. ۷۵ نفر عضو این مجلس پس از سه ماه تلاش و فعالیت بی‌وقفه، کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ در دوازده فصل و ۱۷۵ اصل و یک مقدمه و مؤخره به پایان رساندند و حاصل کارشان در تاریخ ۱۲ آذرماه ۱۳۵۸ به عنوان اولین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در یک همه‌پرسی عمومی از سوی اکثریت مردم به تایید رسید.
جهاد سازندگی
نهاد جهاد سازندگی با پیام شفاهی رادیو و تلویزیونی ۲۶ خرداد ۱۳۵۸ (همان، ج ۸، ص ۱۷۹) تشکیل گردید. حضرت امام امت بههنگام تشکیل جهاد سازندگی فرمود: «الان که مرحله سازندگی است، ما دستمان را پیش ملت دراز میکنیم و از ملت میخواهیم که همه در این نهضت شرکت نمایند.» به دنبال صدور این فرمان، اقشار مختلف مردم جهت محرومیت زدایی بسیج شدند.
جهاد سازندگی در زمینه‌های صنایع روستایی، کشاورزی، دامداری، سدسازی، منابع طبیعی، آبخیزداری و دهها مورد دیگر، فعالیت‌های گستردهای در سطح ایران و برخی کشورهای آفریقایی انجام داده است. جهاد سازندگی در سال ۱۳۶۲ تبدیل به یک وزارتخانه شد و پس از آن در سال ۱۳۷۹ در وزارت کشاورزی ادغام گردید و وزارت جهاد کشاورزی به وجود آمد.
بسیج مستضعفان انقلاب اسلامی
در روز ۴ آذر ۱۳۵۸ بنیانگذار جمهوری اسلامی خواستار آموزش نظامی همگانی و تشکیل ارتش ۲۰ میلیونی شد. (همان، ج ۱۱، ص ۱۲۱) پس‌از این سخنرانی، زمینه تشکیل نهاد بسیج با نام اولیه «سازمان بسیج ملی» فراهم شد. چند ماه پس از سخنان امام درباره ارتش ۲۰ میلیونی، شورای انقلاب در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ لایحه قانونی تشکیل سازمان بسیج ملی را تصویب و برای اجرا به وزارت کشور ارسال کرد. نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سازمان بسیج مستضعفین سیر تکوینی این نهاد است.
سازمان نهضت سوادآموزی
تشکیل سازمان نهضت سوادآموزی، با پیام بسیج عمومی برای مبارزه با بیسوادی در هفتم دی ۱۳۵۸ (صحیفه امام، ج ۱۱، ص ۴۴۶) آغاز شد. حضرت امام در پیام خود به دو هدف اصلی کوتاه مدت: آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم، و بلند مدت: ارتقاء آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه‌های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا اشاره کردند. سال ۱۳۹۰ با توجه به رشد نرخ باسوادی پیشنهاد انحلال این سازمان مطرح شد؛ ولی سرانجام این سازمان به یکی از معاونت‌های سازمان آموزش و پرورش تبدیل و واحدهای استانی آن در وزارت آموزش و پرورش ادغام گردید.
بنیاد شهید انقلاب اسلامی
بنیاد شهید ۲۵ اسفند ۱۳۵۸، با حکم امام خمینی به آقای مهدی کروبی تشکیل گردید. (همان، ج ۱۲، ص ۱۸۵) نهادی که زیر نظر رئیس‌جمهوری و تحت نظارت عالیه رهبری اداره می‌شود. احیاء، حفظ و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت طلبی، زنده نگهداشتن یاد شهیدان و حفظ آثار آنان، تجلیل و تکریم از خانواده‌های معظم شهیدان، جدیت در امور فرهنگی خانواده‌های شاهد، خوداتکائی و قانونمند کردن ارائه خدمات به آنان و... محور فعالیت‌های این نهاد است. این نهاد هم اکنون با عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران فعالیت می‌کند.
بنیاد ۱۵ خرداد
بنیاد پانزده خرداد از نهادهایی است که در پانزده خرداد ۱۳۶۰ با اجازه شفاهی امام‌خمینی به حسن صانعی و مهدی کروبی تأسیس شد (جوانان امروز، ۷؛ اطلاعات، ۱۸/۱۱/۱۳۶۷، ۵). هدف از تأسیس آن، گرامیداشت خاطره یوم‌الله پانزده خرداد ۱۳۴۲ و خدمت به خانواده‌های شهدا، محرومان و مستضعفان بود.
هیئت مرکزی گزینش
نهاد گزینش کشور از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، در قالب هسته‌ها و هیئت‌های گزینش فعالیت خود را آغاز نمودند. اما با وجود کمبود امکانات و نیرو، خط‌مشی و سیاست کاملاً سخت‌گیرانه‌ای را پیش گرفت. با افراط و تفریط مواجه بود و در بعضی از دستگاه‌های اجرایی کشور، گزینش صحیحی انجام نمی‌شد. تا اینکه با نظر امام خمینی گزینش، تولدی دیگر یافت و وارد مرحله جدیدی شد و در تاریخ پانزدهم دی‌ماه سال ۱۳۶۱ بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، طی فرمانی به ستاد پیگیری تخلفات قضائی و اداری، تمام هیئت‌هایی را که به نام گزینش در سراسر کشور تشکیل شده بودند، منحل نموده و فرمان تأسیس هیئت دارای صلاحیت را صادر کردند. (صحیفه امام، ج ۱۷، ص ۲۱۹)
هیئت عفو و بخشودگی زندانیان
یکی از نهادهایی که در سال‌های آغازین انقلاب تشکیل شد، هیئت عفو زندانیان و محکومان بود. در زندگی فردی و اجتماعی امام‌خمینی موارد گوناگونی از عفو عمومی و خصوصی در حق مجرمان دیده می‌شود. (رحیمیان، در سایه آفتاب، ۹۷–۹۸) ایشان در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸ در پاسخ درخواست عفو مجرمان از سوی سید جلال‌الدین طاهری اصفهانی اعلام کرد به پیروی از امام زمان(ع)، عفو عمومی اعلام کرده است و از افرادی که مرتکب جرایم صغیره شده‌اند، گذشته است. (صحیفه امام، ج ۷، ص ۹۲ و ۹۳)
امام‌خمینی به این عفوهای موردی و درخواستی بسنده نکرد و در ۱۹ خرداد ۱۳۶۲ هیئتی تشکیل داد تا به‌گونه همیشگی کارشان رسیدگی به امور زندانیان باشد. از این گروه خواست تصمیمات خود اعم از آزادی، تخفیف و تعلیق را به اطلاع ایشان رسانده، و درباره زندانیان سیاسی دادگاه‌های انقلاب شخصاً رسیدگی کنند و هرگونه تصمیم با آرای سه تن از آنان قابل پیشنهاد بوده و باید به امضای ایشان برسد و قضات دادگستری و دادگاه‌ها و دادستان‌ها و مأموران زندان‌ها و دست‌اندرکاران را موظف کرد با بهترین وجه با هیئت مذکور همکاری کنند. (همان، ج ۱۷، ص ۴۸۶)
مکتب بانوان قم (جامعة الزهرا)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی امام‌خمینی برای ارتقای علمی و دینی بانوان اهتمام ویژه‌ای داشت. ایشان که بارها ازجمله در ۱۷ مهر ۱۳۵۸ در دیدار محصلان مکتب توحید بر نقش بانوان در نهضت اسلامی و نیز نقش آنان در سازندگی کشور تأکید کرده، در ۲۲ اسفند ۱۳۶۳ پس از اشاره به اینکه با انقلاب اسلامی و همت بانوان، بسیاری از حقوق پایمال‌شده زنان احیا شده است، به نقش مؤثر آنان در موفقیت‌های انقلاب اشاره کرد (صحیفه امام، ج ۱۹، ص ۱۸۳) و از آنان خواست فاطمه زهرا(س) را الگوی خود قرار دهند و برای دستیابی به علم و تقوا تلاش کنند؛ زیرا علم و تقوا به هیچ‌کس انحصار ندارد. از مسئولان نیز خواست برای ارتقای علمی و فرهنگی بانوان برنامه‌ریزی کنند. همین سخنان بستر تشکیل مدرسه علمیه جامعة‌الزهرا شد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی
شکل‌گیری ستاد انقلاب فرهنگی با فرمان امام‌خمینی در ۲۳ خرداد ۱۳۵۹ (صحیفه امام، ج ۱۲، ص ۴۳۱)، بستری شد برای تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی. با تشکیل ستاد و دعوت از صاحبنظران، استادان و دانشجویان مسلمان و متعهد، به امور دانشگاه‌ها، تعیین خط مشی فرهنگی آینده دانشگاه‌ها با تکیه بر مبانی فرهنگ اسلامی، آماده شد. امام‌خمینی در ۱۶ تیر ۱۳۵۹ در جمع اعضای ستاد بر ضرورت سالم‌سازی دانشگاه‌ها و تحقیق درباره سابقه معلمان و استادان سخن گفت (۱۳/۲) و در ۲۹ اسفند ۱۳۵۹ به مناسبت سال نو، مردم و مسئولان را به الفت، وحدت و همدلی توصیه کرد و از ستاد انقلاب فرهنگی خواست با کوشش و افزایش گروه‌های متعهد و متخصص کار را به نتیجه رسانند. (همان، ج ۱۴، ص ۲۱۹)
امام‌خمینی از متفکران و استادان دانشگاه خواست با ستاد انقلاب فرهنگی همکاری کنند (همان، ص ۲۹۲) و در ۴ شهریور۱۳۶۰ رسماً به ستاد رسمیت داد و به آنان سفارش کرد خدا را حاضر و ناظر ببینند و در گزینش استاد محکم باشند. (همان، ج ۱۶، ص ۴۴۰) تااین‌که ستاد انقلاب فرهنگی و وزارت فرهنگ و آموزش عالی در ۲۷ آذر ۱۳۶۱ طی پیام مشترکی به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه، بازگشایی دانشگاه‌ها را رسماً اعلام کردند.
با گذشت چهار سال از فعالیت‌های ستاد انقلاب فرهنگی و ضرورت توسعه انقلاب فرهنگی در همه شئون فرهنگی و آموزشی کشور، رئیس‌جمهور وقت، برای بار دوم به امام‌خمینی پیشنهاد کرد ستاد انقلاب فرهنگی ترمیم و تکمیل شود.
سرانجام امام خمینی در حکم ۱۹ خرداد ۱۳۶۳ ضمن قدردانی از کوشش‌های ستاد، آن را رسماً به «شورای عالی انقلاب فرهنگی» تبدیل کرد. در این حکم هدف از تشکیل شورا خروج از فرهنگ غربی و نفوذ و جایگزین‌شدن فرهنگ آموزنده اسلامی ـ ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینهها قید شده بود. (همان، ج ۱۹، ص ۱۱۰)
هیأت‌های هفت نفره واگذاری زمین
هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین، نهادی بود که پس از انقلاب اسلامی از نمایندگان وزارت کشاورزی (دو نماینده)، وزارت کشور یا استانداری محل، جهاد سازندگی، نماینده حاکم شرع و ولیّ امر و دو تن از معتمدان روستایی به تأیید نماینده حاکم شرع تأسیس شد تا به کشاورزان بی‌زمین و کم‌زمین، زمین واگذار کند.
امام‌خمینی برای جلوگیری از هرج و مرج و تعدی به اموال و زمین‌های دیگران، دستورهایی داد و توصیه‌هایی به علمای شهرهای مختلف کرد (همان، ج ۶، ص ۳۰۳؛ ج ۸، ص ۱۱۶؛ ج ۱۱، ص ۳۱۳ و...) تااین‌که به پیشنهاد دولت موقت در فروردین ۱۳۵۸ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی اراضی کشاورزی به تصویب شورای انقلاب رسید؛ اما چون این قانون برای تثبیت مالکیت و واگذاری اراضی موات تنظیم شده بود، جواب‌گوی مشکل زمین نشد. شورای انقلاب چند لایحه دیگر برای رفع این مشکل تصویب کرد که نتیجه لازم را در پی نداشت.
سرانجام امام خمینی برای حل مشکل زمین‌های کشاورزی خارج از شهرها، به سه تن از فقها مأموریت داد لایحه‌ای برای حل مشکل زمین تدوین کنند (همان، ج ۲۱، ص ۳۷۲) لایحه پس از تدوین، به شورای انقلاب برده شد و با عنوان لایحه قانونی واگذاری و احیای اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران در ۲۶/۱/۱۳۵۹ به تصویب رسید و شورای انقلاب، وزارت کشاورزی را موظف کرد ستاد مرکزی واگذاری زمین را در تهران و هیئت‌های واگذاری زمین را در سراسر کشور برای اجرای این قانون تشکیل دهد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام
مجمع تشخیص مصلحت نظام نهادی است که به دستور امام خمینی در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ به مسئولان نظام تشکیل گردید. (صحیفه امام، ج ۲۰، ص ۴۶۳) نهادی بالادستی در نظام جمهوری اسلامی ایران که برای حل اختلافات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و همچنین تدوین سیاست‌های کلی نظام تأسیس شد. این مجمع نخستین‌بار در ۱۳۶۶ به دستور امام خمینی و صرفاً برای حل اختلاف مجلس و شورای نگهبان تأسیس شد. در اصلاحیه قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ این مجمع شکل قانونی پیدا کرد و دو مورد نیز به وظایف آن افزوده شد: حل معضلاتی که از راه‌های عادی قابل حل نیستند، ارائه مشورت به رهبری در تعیین سیاست‌های کلی نظام. مجمع تشخیص مصلحت وظایف و اختیارات مقطعی دیگری نیز دارد که مهم‌ترین آن دخالت در تعیین اعضای شورای موقت رهبری است. مجمع تشخیص مصلحت را به منزله قائم مقام یا بازوی رهبری و از مهم‌ترین نهادهای سیاسی شمرده‌اند. نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام بر اساس ولایت مطلقه فقیه و حکم ولایی و حکومتی تأسیس شد.
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
عظمت انقلاب اسلامی و نقش شخصیت، آراء و اندیشه‌ها و آثار حضرت امام خمینی در پیدایش و تداوم انقلاب، نیاز نسل‌های آینده به آثار بانی و پرچمدار نهضت جهانی اسلام، نشر و اشاعه صحیح و کامل آثار و اندیشه‌های او و جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب اسلامی، از جمله عواملی بودند که موجب شد حاج سید احمد خمینی طی نامه از حضرت امام درخواست نماید نظرشان را نسبت به چگونگی بررسی، تنظیم و نشر اسناد و آثار خود اعلام فرموده و مرجعی را جهت نظارت و تعیین صحت و سقم آنچه که به نام امام در داخل و خارج کشور منتشر می‌شود تعیین نمایند. امام خمینی نیز در تاریخ ۱۷/۶/۱۳۶۷ طی حکمی مکتوب، مسئولیت تنظیم و تدوین کلیه مسایل مربوط به خود را به فرزند گرامیشان واگذار نمودند. به موجب این حکم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تشکیل و فعالیت خود را آغاز نمود.
شورای بازنگری قانون اساسی
اصل هفتاد و سوم پیش‌نویس قانون اساسی در اول انقلاب به امر تجدیدنظر در قانون اساسی اختصاص داشت، لکن در جلسه بررسی و تصویب نهایی در سال ۵۸ به دلیل شرایط زمانی، این اصل به تصویب نمی‌رسد؛ با بروز مشکلاتی جدّی در چارچوب نظام (قوای مقننه، مجریه، قضائیه) که ناشی از تعدد مراکز تصمیم‌گیری و وجود تشکیلات موازی در کشور بود، لزوم طرح اصلاحات در قانون اساسی مورد تأیید قرار گرفت؛ اما به علت جنگ و مسائل دیگر این امر به تأخیر افتاد؛ سرانجام با پایان جنگ، بستر مناسب و مساعدی برای تغییر در قانون اساسی فراهم شد که امام خمینی در ۵ اردیبهشت ۱۳۶۸ با صدور فرمان بازنگری، تغییرات و اصلاحات در قانون اساسی را خواستار شدند که به دنبال آن تمرکز در ساختار مدیریتی کشور ایجاد شد و آخرین فصل قانون اساسی به بازنگری اختصاص یافت و اصل یکصد و هفتاد و هفتم به عنوان «اصل بازنگری» در قانون اساسی جای گرفت. منبع: حریم امام
.
انتهای پیام /*